Mga Dapat Mong Malaman Tungkol Sa Sex, Gender, Gender Identity, At Sexual Orientation

Sex, gender, gender identity, sexual orientation — ano bang pinagkaiba nila sa isa’t isa??? Sa Filipino, iisa lang ang termino para sa sex at gender: kasarian. Ngunit, magkaiba pa rin ang dalawang ito. Naiintindihan namin na nakakalito sila sa unang tingin. Kanya-kanya, mas malalim pa sila kaysa sa aming eksplanasyon, pero madali lang matukoy kung paano sila naiiba.

Sex

Ang lalaki at babaeng sex ay natutukoy ng byolohikal na pagkakaiba. May kinalaman ito sa anatomya at pisyolohiya.

Sa iyong kapanganakan, susuriin ng doktor ang ilang medikal na bagay gaya ng hormon, kromosoma, at maselang bahagi ng katawan mo para italaga ang iyong sex. Makikita mo ito sa iyong sertipiko ng kapanganakan (birth certificate).

May ilang kaso kung saan ang anatomyang sekswal at reproduktibo ng isang sanggol ay hindi pasok sa tipikal na depinisyon ng babae o lalaki. Karaniwang tinatalaga sila ng mga doktor bilang intersex. Ito ay natural na pangyayari, at hindi medikal na problema. Ang mga sanggol na intersex ay hindi nangangailangan ng operasyon o hormone therapy dahil hindi naman nila talagang kailangan ang mga ito.

Pero ano naman ang sinasabi nilang biological sex?

Ang terminong “biological sex” ay ginagamit ng tao para sa sex na tinatalaga sa atin sa kapanganakan. Minsan ginagamit rin nila ang “assigned male at birth” o “assigned female at birth,” na kinikilala ang katotohanan, karaniwang ang doktor, na may ibang nagdesisyon para sa iyo.

Malawak ang paksa tungkol sa katawan ng tao, at minsan ang mga terminong biyolohikal na lalaki o biyolohikal na babae ay hindi lubos na napapaliwanag ang mga baryasyong biyolohikal, anatomikal, at chromosomal na nangyayari sa loob. Maaaring hindi magkatugon ang nararamdaman o ang pagkakakilanan ng tao at ang nangyayari sa loob ng kanyang katawan.

Gender

Sakop ng gender ang panlipunan at pangkulturang tungkulin ng bawat sex. Wala nang kinalaman dito ang mga parte ng katawan. Ito ay tungkol na sa inaasahan ng lipunan kung paano ka kumilos ayon sa iyong sex.

Ayon sa World Health Organization, ang gender ay:

“Mga katangiang inaasahan ng lipunan sa babae at lalaki, gaya ng kaugalian, tungkulin, at relasyon ng at sa gitna ng mga grupo ng babae at lalaki. Ito ay nag-i-iba ito sa bawat lipunan at maaaring magbago.”

Kasama sa paksa sa gender ay ang mga gender role, o mga kilos, pananaw, at katangian na inaasahan ng lipunan sa iyo base sa iyong itinalagang sex. Ang mga gender role ay karaniwang naiimpluwensyahan ng kapaligiran, pamilya, media, kaibigan, at edukasyon ng isang tao. Nag-i-iba-iba rin ito sa bawat lipunan, at may ilan na mas mahigpit kaysa sa iba.

Sa karamihan ng mga lipunan ngayon, nakikita na natin na ang mga lalaki ay ginagampanan ang mga tungkulin na dating tinatalaga lamang sa mga babae, at may mga babae na rin na gumagawa ng mga bagay na karaniwang para sa lalaki. Ang mga gender role at mga gender stereotype ay madaling mabago; pwede silang magbago sa paglipas ng panahon, sa pagbago ng kapaligiran, at sa pakikisama sa ibang mga lipunan.

Gender Identity

Kung ano ang iyong pagkakakilanlan sa sarili ay ang iyong gender identity. Ito ay ang sarili mong karanasan, at ikaw lamang ang makakatukoy ng sarili mong gender identity.

Ang depenisyon ng GLAAD (dating kilala bilang Gay & Lesbian Alliance Against Defamation) sa gender identity ay:

“Panloob at personal na kahulugan ng pagiging babae o lalaki ng bawat indibidwal. Para sa mga transgender na indibidwal, ang kanilang gender identity ay iba sa kanilang sex na itinalaga sa kanila noong kapanganakan.

Karamihan sa tao ay may gender identity na lalaki o babae. Pero sa para sa iba, ang kanilang gender identity ay hindi lubos na pasok sa dalawang kategorya.”

Habang karamihan sa mga tao ay tingin nila sila’y lalaki o babae, may ilan na tingin nila hindi sila pasok sa dalawang iyon. Ngayon mas bukas na ang lipunan sa iba’t ibang paraan kung paano kinikilala ng mga tao ang kanilang sarili na labas sa dalawang gender, gaya ng genderqueer, gender non-conforming, gender non-binary, etc.

Gender Expression

Ang gender expression ay ang pagpapakita ng iyong gender identity. Kasama rito ang pisikal na pagpapahayag gaya ng pananamit, hairstyle, boses, makeup, pati na rin mga panlipunang pagpapahayag tulad ng pangalan at paghalip, o pronoun sa Ingles (he/him, she/her, they/them). Masculine, feminine, at androgynous ay ilan sa mga halimbawa ng gender expression. Kung ano ang tinatanggap bilang panlalaki o pambabae ay nagbabago rin sa paglipas ng panahon at sa iba’t ibang kultura. Maaari ring magbago o manatili ang gender expression ng isang indibidwal sa kanilang pagtanda o kung nasaang sitwasyon sila.

Mahalaga ring tandaan na hindi lahat ng tao ay komportable na malayang ipahayag ang kanilang gender identity. Hindi kailangan madaliin ang isang tao, pati na rin ang sarili, na matukoy ang sariling gender identity. Kung may taong nagtiwala sa iyo at nagpahayag ng kanyang gender identity sa iyo, huwag mong ikakalat sa iba. Ito ay personal na bagay, at siya lamang ang dapat nagpapahayag nito sa iba.

Sexual Orientation

Ang sexual orientation ay may kinalaman sa atraksyong emosyonal, romantiko, erotiko, at sekswal sa ibang tao ng espesipikong gender. Pwede kang maakit sa taong kaparehas mo ng gender, kaiba ng gender, sa parehong gender, o kaya walang nakakaakit sa iyo mula sa kahit anong gender.

Iyong mga damdamin at pagkakakilanlan ay may kinalaman sa iyong sexual identity, kaya mahalaga itong parte ng kung sino ka. Minsan ang sexual orientation ay hindi halata base sa hitsura o kilos, at maaari rin itong magbago sa anumang punto ng iyong buhay.

Mga pinagmulan:

https://www.plannedparenthood.org/learn/gender-identity/sex-gender-identity

https://www.medicalnewstoday.com/articles/232363#gender-identity-and-expression