Ang Sexually Transmitted Infections o STIs ay ang mga uri ng sakit na naipapasa o nakukuha mula sa pakikipagtalik. Ang mga organismo (bakterya, mga virus, o mga parasito) na nagdudulot nito ay maaaring maipasa mula sa isang tao patungo sa iba sa pamamagitan ng dugo, semilya, at iba pang mga likido sa katawan.
Minsan ang mga impeksyong ito ay maaaring makuha sa hindi seksuwal na paraan, tulad ng pagpasa ng sakit ng ina sa kanyang sanggol sa panahon ng pagbubuntis o panganganak, o sa pamamagitan ng pag salin ng dugo o karayom na ginamit ng iba.
Ang mga STI ay hindi palaging nagpapakita ng mga sintomas. Posibleng maipasa ang isang STI mula sa mga taong tila may maayos na kalusugan at maaaring hindi nila alam na mayroon sila nito.
Ang mga STI ay maaaring magpakita ng ilang mga palatandaan at sintomas, ngunit kung minsan ay wala. Ito ang dahilan kung bakit maaaring hindi nila mapansin ang pagkakaroon ng STI hanggang sa magkaroon ng mga komplikasyon o nasuri ang kanilang ka-partner. Nasa ibaba ang isang listahan ng mga sintomas para sa ilan sa mga karaniwang STI na nakakaapekto sa milyun-milyong tao.
Mga sintomas ng HIV
Ang “HIV infection” ay isang impeksyon na dulot ng human immunodeficiency virus. Ang HIV ay nakakasagabal sa kakayahan ng iyong katawan upang labanan ang mga virus, bakterya, at fungi na nagdudulot ng sakit sa pamamagitan ng pagpapahina ng iyong sistemang imyuno (immune system), at maaari itong humantong sa AIDS, isang malubha at nakamamatay na sakit.
Kapag nahawaan ng HIV, maaaring walang mga sintomas sa una. May ilang mga tao na nagkakaroon ng sakit na tulad ng trangkaso, karaniwang dalawa hanggang anim na linggo pagkatapos mahawahan. Gayunpaman, ang tanging paraan para malaman kung mayroon kang HIV ay ang magpasuri.
Maagang mga palatandaan at sintomas
Ang mga maagang palatandaan at sintomas ng HIV ay maaaring kabilangan ng:
- Lagnat
- Sakit ng ulo
- Pamamaga ng lalamunan o Sore Throat
- Namamagang lymph nodes
- Pamamantal
- Madalas na pagkapagod
Ang mga maagang palatandaan at sintomas na ito ay karaniwang nawawala sa loob ng isang linggo hanggang isang buwan at madalas na napagkakamalang sintomas ng iba pang sakit. Sa panahong ito, ang HIV ay lubhang nakakahawa. Ang paulit-ulit o malubhang sintomas ng HIV ay maaaring hindi lumitaw sa loob ng 10 taon o higit pa pagkatapos itong maipasa.
Habang ang virus ay patuloy na dumarami at sumisira ng mga selyulang imyuno, maaari kang magkaroon ng banayad na impeksyon o paulit-ulit na mga palatandaan at sintomas tulad ng:
- Namamagang lymph nodes – madalas na isa sa mga unang palatandaan ng HIV
- Pagtatae
- Pagbaba ng timbang
- Lagnat
- Ubo at hirap sa paghinga
Sa huling yugto ng HIV
Ang mga palatandaan at sintomas ng impeksyon sa huling yugto ng HIV ay kinabibilangan ng:
- Paulit-ulit at hindi maipaliwanag na pagkapagod
- Pagpapawis sa gabi
- Panginginig at panlalamig o lagnat na mas mataas sa 38 C sa loob ng ilang linggo
- Pamamaga ng mga lymph nodes nang higit sa tatlong buwan
- Paulit-ulit na pagtatae
- Matinding sakit ng ulo
- Hindi pangkaraniwan at mapagsamantalang impeksyon
Mga sintomas ng chlamydia
Ang chlamydia ay isang impeksyon sa genital tract na dulot ng bakterya. Ito ay maaaring mahirap matukoy dahil ang mga impeksiyon sa maagang yugto ay madalas wala o may kaunting mga palatandaan at sintomas.
Kapag may sintomas, karaniwang lumilitaw ang mga ito isa hanggang tatlong linggo pagkatapos mong makuha ang sakit. Kahit may mga palatandaan at sintomas, madalas silang banayad at mabilis nawawala, kaya mahirap silang mapansin.
Ang mga palatandaan at sintomas ay maaaring kabilangan ng:
- Masakit na pag-ihi
- Sakit sa puson
- Vaginal discharge sa kababaihan
- Discharge mula sa ari ng lalaki
- Masakit na pakiramdam sa panahon ng pakikipagtalik sa mga kababaihan
- Pagdurugo sa panahon ng regla sa kababaihan
- Pananakit ng bayag sa kalalakihan
Mga sintomas ng gonorrhea
Ang gonorrhea, tulad ng chlamydia, ay isang impeksyon sa genital tract na dulot ng bakterya. Ang bakterya ay maaaring mabuhay sa iyong bibig, lalamunan, mata, at anus. Ang mga unang sintomas ng gonorrhea ay karaniwang lumilitaw sa loob ng 10 araw pagkatapos makuha ang impeksyon. Gayunpaman, maaaring tumagal ng ilang buwan bago magkaroon ng mga palatandaan o sintomas sa ilang mga tao.
Ang mga palatandaan at sintomas ng gonorrhea ay maaaring kabilangan ng:
- Makapal, maulap, o madugong discharge mula sa ari ng lalaki o ari ng babae
- Masakit na pag-ihi
- Malakas na pagdurugo ng regla o pagdurugo sa pagitan ng mga panahon ng regla
- Masakit at namamagang bayag
- Masakit na paggalaw ng bituka
- Pangangati ng tumbong
Mga sintomas ng trichomoniasis
Ang trichomoniasis ay isang pangkaraniwang STI na dulot ng isang maliit na parasito na tinatawag na Trichomonas vaginalis. Ang organismong ito ay kumakalat sa pamamagitan ng pakikipagtalik sa isang taong mayroon nito.
Ang parasitong ito ay karaniwang nakakaapekto sa urinary tract sa mga kalalakihan, ngunit madalas ay walang kapansin-pansin na mga sintomas. Ang Trichomoniasis ay karaniwang nakakaapekto sa ari ng mga babae. Kapag ang trichomoniasis ay nagpapakita ng mga sintomas, maaari silang lumitaw sa loob ng lima hanggang 28 araw pagkatapos makuha ang impeksyon.
Ang mga palatandaan at sintomas ay maaaring kabilangan ng:
- Malinaw, maputi, berde, o madilaw-dilaw na discharge mula sa ari ng babae
- Discharge mula sa ari ng lalaki
- Masangsang na amoy ng ari ng babae
- Sobrang pangangati o iritasyon ng ari ng babae
- Pangangati o iritasyon sa loob ng ari ng lalaki
- Masakit na pagtatalik
- Masakit na pag-ihi
Mga sintomas ng genital herpes
Ang genital herpes ay isang lubhang nakakahawang impeksyon na dulot ng isang uri ng herpes simplex virus (HSV) na pumapasok sa iyong katawan sa pamamagitan ng maliliit na bitak sa iyong balat o mucous membrane. Ang karamihan sa mga taong may HSV ay hindi alam na mayroon sila nito, dahil wala silang mga palatandaan o sintomas, o kaya’y masyado pa itong banayad upang mapansin.
Kung ang mga palatandaan at sintomas ay kapansin-pansin, ang unang yugto ay karaniwang pinakamalala. May ilang mga tao na hindi nagkakaroon ng pangalawang yugto. Ang iba naman ay maaaring magkaroon ng paulit-ulit na mga sintomas sa loob ng ilang dekada.
Kung may mga palatandaan at sintomas, maaari itong kabilangan ng:
- Maliit na pulang bukol, paltos (vesicle) o bukas na mga sugat (ulser) sa ari, pwet, at kalapit na lugar
- Pananakit o pangangati sa paligid ng maselang bahagi ng katawan, puwet, at panloob na bahagi ng mga hita
- Ang paunang sintomas ng genital herpes ay karaniwang pananakit o pangangati na nagsisimula sa loob ng ilang linggo pagkatapos makuha ang sakit. Pagkalipas ng ilang araw, maaaring lumitaw ang maliliit na pulang bukol. Puputok ito at magiging ulser na mayroong pagdurugo. Kalaunan, gagaling ang mga ulser.
Sa mga kababaihan, maaaring magkaroon ng mga sugat sa ari ng babae, sa nakalabas na parte ng kanilang ari, puwet, tumbong, o cervix. Sa mga kalalakihan, ang mga sugat ay maaaring lumitaw sa ari ng lalaki, scrotum, puwet, tumbong, o hita, o sa loob ng tubo mula sa pantog patungo sa ari (yuritra).
Ang mga ulser ay maaaring maging sanhi ng masakit na pag-ihi. Maaari ka ring magkaroon ng sakit at panlalambot sa maselang bahagi ng iyong katawan hanggang sa mawala ang impeksyon. Sa unang yugto, maaari kang magkaroon ng mga palatandaan na tulad ng trangkaso at sintomas tulad ng sakit ng ulo, pananakit ng kalamnan at lagnat, pati na rin ang pamamaga ng mga lymph node sa iyong singit.
Sa ilang mga kaso, ang impeksyon ay maaaring maging aktibo at nakakahawa kahit na walang mga sugat.
Mga sintomas ng human papillomavirus (HPV) at kulugo sa ari
Ang HPV ay isa sa mga pinaka-karaniwang uri ng STIs. Maaari kang makakuha ng HPV sa pamamagitan ng pagkakaroon ng vaginal, anal, o oral na pagtatalik kasama ang isang taong mayroon nito. Maaari itong maipasa kahit na ang isang nahawaang tao ay walang mga palatandaan o sintomas. Ang sinumang aktibo sa pakikipagtalik ay maaaring makakuha ng HPV, kahit na nakipagtalik ka sa isang tao lamang. Ang ilang mga anyo ng HPV ay naglalagay sa mga kababaihan sa mataas na peligro ng cervical cancer. Ang iba pang mga anyo nito ay nagiging sanhi ng kulugo sa ari. Karaniwan na walang mga palatandaan o sintomas ang HPV. Ang mga palatandaan at sintomas ng kulugo sa ari o genital warts ay kinabibilangan ng:
- Maliit, kulay-laman o kulay-abo na pamamaga sa maselang bahagi ng iyong katawan
- Ilang mga kulugo na magkakasama at hugis cauliflower
- Ang pangangati o hindi kumportableng pakiramdam sa iyong maselang bahagi ng katawan
- Pagdurugo sa pakikipagtalik
- Gayunpaman, ang mga kulugo sa ari ay kadalasang hindi nagdudulot ng iba pang mga sintomas. Ang mga ito ay 1 milimetro sa laki o maaaring dumami sa mga malalaking kumpol.
Sa mga kababaihan, ang mga kulugo sa ari ay maaaring tumubo sa bulba, sa mga dingding ng ari ng babae, mga lugar sa pagitan ng panlabas na maselang bahagi ng katawan at tumbong, at cervix. Sa mga kalalakihan, maaari silang makita sa dulo o ulo ng ari, scrotum, o tumbong. Ang genital warts ay maaari ring mabuhay sa bibig o lalamunan ng isang tao na nagkaroon ng oral na pagtatalik kasama ang isang taong nahawaan nito.
Mga sintomas ng hepatitis
Ang hepatitis ay maaaring maipasa sa pamamagitan ng pakikipagtalik. Ang hepatitis A, hepatitis B, at hepatitis C ay pawang mga nakakahawang impeksyon na nakakaapekto sa iyong atay. Ang Hepatitis B at C ang pinaka-seryoso sa tatlo, ngunit ang bawat isa sa mga ito ay maaaring makapinsala sa iyong atay.
May mga tao na hindi nagkakaroon ng mga palatandaan o sintomas. Ngunit para sa mga mayroon, ang mga palatandaan at sintomas ay maaaring lumitaw ilang linggo pagkatapos makuha ang impeksyon at maaaring kabilangan ng:
- Pagkapagod
- Pagduduwal at pagsusuka
- Sakit sa tiyan o discomfort, lalo na sa kanang bahagi ng iyong atay sa ilalim ng mas mababang mga buto-buto (ribs)
- Walang gana sa pagkain
- Lagnat
- Madilim na ihi
- Sakit sa kalamnan o buto-buto
- Pangangati
- Pag-dilaw ng iyong balat at mga puti ng iyong mga mata (jaundice)
Mga sintomas ng syphilis
Ang syphilis ay isang impeksyon na dulot ng isang bakterya. Ang sakit na ito ay nakakaapekto sa maselang bahagi ng iyong katawan, balat, at mucous membrane, ngunit maaari din itong makaapekto sa iba pang mga bahagi ng iyong katawan, kabilang ang iyong utak at puso.
Ang mga palatandaan at sintomas ng syphilis ay maaaring mangyari sa apat na yugto – primary, secondary, latent, at tertiary. Mayroon ding kondisyong kilala bilang congenital syphilis, na nangyayari kapag ang isang buntis na may syphilis ay naipasa ang sakit sa kanyang hindi pa isinisilang na sanggol. Ang congenital syphilis ay maaaring mapanganib para sa sanggol, at maaari nitong ikamatay. Kaya, mahalagang magamot ang mga buntis na mayroong syphilis.
Primary syphilis
Ang unang senyales ng syphilis, na maaaring lumitaw mula 10 araw hanggang tatlong buwan pagkatapos itong makuha, ay isang maliit at walang sakit na sugat (chancre) sa bahagi ng iyong katawan kung saan ang impeksyon ay naikalat, kadalasan sa maselang bahagi ng katawan, tumbong, dila o labi. Ang isang chancre ay tipikal, ngunit maaaring magkaroon ng maraming sugat.
Ang pamamaga o sugat ay karaniwang gumagaling nang walang paggamot, ngunit ang nakapailalim na sakit ay maaaring manatili at maaaring muling lumitaw sa pangalawa o pangatlong (tersiyaryo) yugto.
Secondary syphilis
Ang mga palatandaan at sintomas ng secondary syphilis ay maaaring magsimula tatlo hanggang anim na linggo pagkatapos lumitaw ang chancre, at maaaring kabilang ang:
- Mga mapulang pantal o sugat na kasing laki ng barya sa anumang bahagi ng iyong katawan, kasama ang iyong mga palad at talampakan
- Lagnat
- Namamagang lymph node
- Pagkapagod at isang hindi malinaw na pakiramdam ng kakulangan sa ginhawa (discomfort)
- Pamamaga at pananakit
Ang mga palatandaan at sintomas na ito ay maaaring mawala nang walang paggamot sa loob ng ilang linggo o maaaring magpabalik-balik sa loob ng isang taon.
Latent syphilis
Latent syphilis – kung saan walang mga sintomas – ay maaaring sumunod sa pangalawang yugto (secondary syphilis) sa ilang mga tao. Ang mga palatandaan at sintomas ay maaaring hindi na bumalik, o maaaring magpatuloy ang sakit sa ikatlong yugto (tertiary syphilis).
Tertiary syphilis
Kung ang impeksyon ay hindi natugunan, ang bakterya ng syphilis ay maaaring kumalat, na humahantong sa malubhang pagkasira ng mga panloob na bahagi ng katawan at kamatayan ilang taon pagkatapos ng orihinal na impeksyon.
Ang mga nasa ibaba ay kasama sa mga palatandaan at sintomas ng tertiary syphilis:
- Kawalan ng koordinasyon
- Pagkamanhid
- Pagkaparalisa
- Pagkabulag
- Dementia
Neurosyphilis
Sa anumang yugto, ang syphilis ay maaaring makaapekto sa nervous system. Ang neurosyphilis kung minsan ay walang palatandaan o sintomas, o maaaring magdulot ito ng:
- Sakit ng ulo
- Mga pagbabago sa pag-uugali
- Mga problema sa paggalaw
Kailan dapat magpatingin sa doktor?
Kung sa tingin mo ay mayroon kang isang STI, magpasuri agad sa doktor. Ang pagpapasuri ay ang tanging paraan upang malaman mo kung anong impeksyon ang mayroon ka at kung ano ang tamang gamot para sa iyo. Mahalaga na maagang matukoy ang sakit upang malunasan ang anumang impeksyon at upang maiwasan ang pagkalat nito sa ibang tao.
Lalakasan kona po ung loob ko nakaranas ako nitong nakalipas na dalawang araw ng ibang epekto sa aking ari sdahil nag take ako ng VitaminsC sa una kong pagtake ok ang naging pakiramdam ko pero nung pangalawa na may kakaibang likido na lumalabas sa aking ari na akala mu tamod na medyo madilaw dilaw sya anu poba ito?Kailangan kona poba magpakonsulta o ipagpatuloy ung pagtake nung VT C?.thankyou in advance
Hi DeatherMaglaque! Ang pag-inom ng vitamin C ay kadalasang walang masamang epekto sa katawan. Maaari lang itong makasama kung nasobrahan na ang katawan mo sa vitamin C. Ipatingin mo na ito sa iyong doktor upang makasiguro sa iyong kundisyon.
good day! magtatanong lang po, my kalagayan din po ako ngayon, Tuwing umaga yung sa my ari ko, palaging my lumalabas na madilaw na substance tas sa pag ihi ko hindi naman gaano kahapdi, huling pakikipag talik ko nung 2019 october pa po, ano pong pwde niyong maipayo sa akin at gamot na pwde kong inumin doc. Salamat po.
Hi nard cantimbuhan! Ang dilaw na lumalabas sa iyong ari ay maaaaring senyales ng iba’t-ibang sexually transmitted infection (STI) tulad ng nasasabi sa artikulong ito. Ang mabuting gawin ay magpatingin sa iyong doktor upang malaman ang tunay mong kalagayan at mabigyan ka rin ng nararapat na gamot para rito.
Helow Po tanong kolang Kung San mag papatingen pag sa Ari Ng lalaki
Hi Rainier! Maaari kang magpunta sa pinakamalapit na general hospital sa lugar mo para sa kunsultasyon. Kung hindi nila masabi ang nararamdaman mo, maaari ka nilang ipakilala sa ibang doktor na eksperto rito.
Hello po pwede po ba magtanung? Anung doctor po b pwede puntahan about sa mga ari..? Kc po ung kakilala ko may tumubong maliit na pula na parang kagat ng langgam sa gilid ng at labas ng ari nya. Babae po sya. Hindi nmn sa part ng ari nya pero halos malapit na. Nung umpisa nya naramdaman nung nagkaroon sya ng mens at prang may naramdaman syang prang may nabunot na buhok o puvic hair, nagstart ang paglabas ng prang kagat ng langgam. Nagpacheck up sya sa ob at naresetahan ng pampahid at antibiotic. Lumipas at nawala po ung umbok at kati pero may natirang bakat or shadow na mark sa tinubuan pero normal at wla ng kati at umbok na parang kagat ng langgam..pero after ng 3-4 months bumalik po ang pagumbok ng parang kagat ng langgam at pangangati na sa loob ng 3-4 months ay wla pong sexual na nagagap..anu po ba ang pwede nyang gawin at anung doctor po ba ang specialist sa mga ganyang bagay..lubos po syang nalulungkot at wla po akong magawa at maitulong dahil nsa ibang bansa po ako..salamat po ng marami sa maipapayo ninyo in advance.
Hi jeff! Subukang magpatingin sa OB-GYN para sa kalusugan ng ari ng iyong kakilalang babae.
Ask ko lang po lalakasan kona po loob ko sana ari ko po at bayag may mga pantal pantal pero po di po sya pulala mula po sya bayag kumalat na po sya ari ko ung iba at makati po sya tapos po sya pwet ko naman po tinignan ko po may mga Parang sugat as gilid po ng mismong butas ng anus tapos makati
Hi Joshua Muriel! Ang pamamantal at pangangati ng iyong ari ay isa sa mga unang senyales ng iba’t-ibang STI. Ang mainam na gawin ay magpakunsulta sa iyong doktor. Maaari mo ring tandaan ang mga nararamdaman mo pang iba tulad ng ibang kulay na nilalabas ng iyong ari at pananakit nito kapag umiihi ka.
Hello masasabi pobang may STI na kapag ang ari ng lalaki ay may sugat sa balat po? Kaibigan kopo kasi bf niya may ganun
Hi Dave! Hindi kaagad-agad masasabing STI ang pagkakaron ng sugat sa balat ng ari. Maaaring mula lang ito sa pakikipagtalik. Hayaan muna o huwag munang sumali sa kahit anong sekswal na aktibidad, o kaya’y gumamit ng pampadulas sa susunod. Pero mainam pa rin na magpakunsulta sa doktor upang makasigurado.
Hi po nagkita po Kami nang foreigner bf this year march 1-13 mubalik sya march 14 din mga April 2nd week Sabi nya po mag ihi sya did comfort daw SA kanyang private part.din madali syang mapagod kahit umiinum sya Ng vits and fruits na blender. Ako Lang Naman katalik nya daw.first meet namin yon.din nagpa consult sya SA doctor Yong result DW sti..nakakatakot po ba Yan na sakit.kung sakali gaping SA akin healthy Naman ako wala Naman ako nararamdaman na Kung Anu anu.maraming salamt po SA pag read.
Hi Manilyn! Maaari kang mahawaan ng kanyang STI. Posible rin na mayroon kang STI kahit wala kang nararanasan na sintomas. Mabuting magpasuri kaagad at huwag muna kayo magtalik.