Isa sa bawat sampung Pilipino ay baog, ayon sa saliksik. Milyun-milyong babae ang nahaharap sa pagkabaog, ngunit marami sa kanila ay kalaunan nagkakaroon ng mga sanggol. Gamitin ang seksyong ito upang malaman ang higit pa tungkol sa pagkabaog ng babae, pagsusuri, at paggamot na magagamit sa Pilipinas.
Ano Ang Pagkabaog
Ang ilang mga babae ay nahihirapan mabuntis o manatiling buntis. Natutuklasan ang pagkabaog kapag sinusubukan ng isang babae na mabuntis nang isang taon, at walang tagumpay. Ang mga babaeng paulit-ulit na nakukunan ay mabibilang na baog rin.
Mahigit sa isa sa sampung mag-asawa ang nakakaranas ng pagkabaog. Ang pagkabaog ay hindi lamang problema ng babae; ang mga lalaki ay maaaring magkaroon din ng mga problema sa pagkabaog. Kapag ang isang mag-asawa ay nahihirapan na mabuntis, ito ay malamang na sanhi ng isang problema sa pagkabaog ng isang lalaki tulad ng sa pagkabaog ng isang babae. Kung ang isang mag-asawa ay may problema sa pagbubuntis, tinatayang:
- Isa sa tatlong kaso na ito ay dahil sa problema sa pagkamayabong ng lalaki.
- Isa sa tatlong kaso na ito ay dahil sa problema sa pagkamayabong ng babae.
- Isa sa tatlong kaso na ito ay dahil sa problema sa kapwa ng babae at ng lalaki, o isang dahilan na hindi matukoy.
Iyon ang dahilan kung bakit ang babae at ang lalaki ay karaniwang parehong nagpapasuri kapag ang isang mag-asawa ay may mga problema sa pagkabaog.
Mga Sanhi Ng Pagkabaog
Tumataas ngayon ang antas ng pagkabaog sa mga kababaihan. Ayon sa mga eksperto, isang dahilan ay mas maraming babae ang naghihintay na sila ay tumanda bago magkaroon ng mga anak. Gayunpaman, ang pagkabaog ay maaaring maging isang problema at makaapekto sa sinumang babae—mas bata o mas matanda, dalaga o may karelasyon.
Maraming mga kadahilanan bakit ang isang babae ay maaaring makaranas ng pagkabaog. Kabilang dito ang:
- Hindi nag-oovulate (hindi nagpapakawala ng mga selulang itlog ang obaryo) o hindi regular na mag-ovulate.
- May humaharang sa mga fallopian tube kaya hindi maabot ng semilya ang selulang itlog.
- Hindi maganda ang kalidad ng mga selulang itlog.
- Hirap ang napertilisang selulang itlog na kumabit sa uterine lining dahil sa hugis ng matris.
- Endometriosis.
Ang ilang mga kaso ay tinatawag na hindi maipaliwanag na pagkabaog dahil walang matuklasang dahilan para sa kundisyon. Maaari itong maging isang nakakabigong diagnosis. Ngunit kahit na nasuri ka nang may hindi maipaliwanag na pagkabaog, mayroon ka pa ring mga pagpipiliang paggamot na pwede gawin.
Tulong Para Sa Pagkabaog
Maaaring tumagal nang isang taon para sa isang babae na mabuntis—ito ay itinuturing na normal. Karamihan sa mga tagapagbigay ng serbisyong pangkalusugan ay nagmumungkahi na subukan muna nang isang taon bago magpasuri para sa pagkabaog. Gayunman, magandang ideya rin na pumunta sa isang tagapagbigay ng serbisyong pangkalusugan upang talakayin ang wastong kalusugan sa pagbubuntis bago simulan subukang mabuntis.
Ang ilang mga problema sa kalusugan ay maaaring sanhi ng pagkahirap mabuntis. Huwag maghintay nang isang buong taon ng pagsisikap na mabuntis bago makipag-usap sa iyong tagapagbigay ng serbisyong pangkalusugan kung mayroon kang kasaysayan ng:
- Ectopic na pagbubuntis
- Hindi regular na pagregla
- Pelvic inflammatory disease (PID)
- Paulit-ulit na nakukunan
- Problema sa teroydeo
Inirerekomenda ng ilang mga tagapagbigay ng serbisyong pangkalusugan na ang mga babae na higit sa 35 taong gulang ay dapat mag pasuri para sa pagkabaog pagkatapos ng anim na buwang pagsubok na mabuntis.
Mga Kadahilanan Na Maaaring Makadagdag Sa Pagkabaog
Ang ilang mga bagay ay maaaring dagdagan ang peligro ng pagkabaog ng isang babae. Kasama ang:
- Nakuhang STI dati o mga problema sa kalusugan na maaaring maging sanhi ng mga pagbabago sa mga hormon.
- Edad—pagiging mas matanda kaysa sa 35 taong gulang.
- Labis na timbang o kulang sa timbang.
- Chemotherapy o radiation treatment para sa kanser.
- Mga kemikal sa kapaligiran, tulad ng tingga at pestisidyo.
- Pagkalulong sa droga o alak.
- Hindi magandang diyeta.
- Paninigarilyo.
Mga Paraan Ng Pagsuri Para Sa Pagkabaog
Ang pagsuri ng pagkabaog ay maaaring tumagal nang ilang buwan, kaya huwag mawalan ng pag-asa kung hindi ka mabilis na nakatanggap ng resulta. Ang pagsusuri para sa pagkabaog ay karaniwang nagsisimula sa pagsusuri ng pisikal na kalusugan at pagtatanong tungkol sa iyong kasaysayang medikal. Ang pisikal na pagsusuri ay katulad lamang ng isang regular na pagsusuri sa balakang.
Ang iyong tagapagbigay ng serbisyong pangkalusugan ay maaaring gumamit ng ultrasound upang tingnan ang iyong mga obaryo at matris. Maaari ring kuhanan ng dugo upang masuri ang iyong mga hormon. Maaaring mangailangan ka ng ilang mga pagsusuri sa dugo sa kurso ng isang siklo ng regla.
Maaaring gawin ang isang espesyal na pagsusuri upang makita kung ang mga fallopian tube ay bukas. Para sa pagsusuri na ito—tinatawag na hysterosalpingogram (HSG)—ang babae ay na sa isang talahanayan pang suri. Ang isang tubo ay inilalagay sa serviks, at may espesyal na pangulay o hangin na pinapadaloy sa tubo. Isang x-ray na makina ang ginagamit upang makita ang pangulay. Inoobserbahan ng tagapagbigay ng serbisyong pangkalusugan ang mga pangyayari upang makita kung dumadaloy ito sa matris at mga fallopian tube. Kung ginamit ang espesyal na hangin, may dalawang doktor na gagamit ng stethoscope upang makinig para sa mga tunog ng kulo ng hangin.
Mga pinagmulan:
https://www.bworldonline.com/one-in-10-filipinos-are-infertile-survey/