fbpx

ALAMIN ANG KAHIT NA ANONG BAGAY TUNGKOL SA KALUSUGANG SEKSUWAL AT REPRODUKTIBO

Karaniwang Problema Sa Kalusugang Reproduktibo Ng Babae

common reproductive health concerns for women, endometriosis, urinary tract infection, uti, polycycstic ovaries syndrome, pcos, uterine fibroids, family planning, reproductive health

Endometriosis

Ang Endometriosis ay isang karaniwang problema sa kalusugan na nakakaapekto sa matris ng isang babae—ang lugar kung saan lumalaki ang sanggol kapag buntis ang isang babae. Ang endometriosis ay nangyayari kapag ang uri ng tisyu na karaniwang natatagpuan sa uterine lining (na tinatawag na endometrium) ay lumalago sa ibang lugar. Maaari itong lumago sa mga obaryo, sa likod ng matris, sa bituka, o sa pantog. Bihirang lumalaki ito sa iba pang mga bahagi ng katawan.

Sintomas

Ang pinakakaraniwang sintomas ng endometriosis ay pananakit. Ang mga babaeng may endometriosis ay maaaring magkaroon ng maraming iba’t ibang uri ng sakit na kinabibilangan ng:

  • Lubhang pananakit ng puson. Ang sakit ay maaaring lumala sa paglipas ng panahon.
  • Talamak (pangmatagalang) sakit sa bandang ibabang bahagi ng likod at balakang.
  • Sakit habang o pagkatapos ng pagtatalik. Ito ay karaniwang inilarawan bilang “malalim” na sakit, at naiiba sa sakit na nararamdaman sa pasukan sa ari kapag nagsimula ang pagpasok ng ari ng lalaki.
  • Pananakit ng bituka.
  • Pangingirot sa pagdudumi o sakit kapag umihi sa panahon ng regla. Sa ilang mga kaso, maaari ring makakita ng dugo sa iyong dumi o ihi.
  • Pagdurugo sa pagitan ng mga regla. Maaari rin itong sanhi ng iba pang bagay maliban sa endometriosis. Gayunpaman, kung madalas itong mangyari, dapat mong makausap ang iyong doktor upang masuri.
  • Mga problema sa tiyan (pagtunaw). Kabilang dito ang pagtatae, tibi, pamamaga, o pagduduwal, lalo na kapag may regla.
  • Pagkabaog.

Paggamot

Walang lunas para sa endometriosis, ngunit may mga paggamot para sa mga sintomas at problema na sanhi nito. Makipag-usap sa iyong doktor tungkol sa iyong mga maaaring pagpilian na paggamot. Kung hindi mo sinusubukan na mabuntis, ang hormonal na kontraseptibong pildoras ay ang unang hakbang sa paggamot. Maaaring kabilang dito ang:

  • Kontraseptibo na makakabawas o makakapigil sa pagregla. Ang mga hormonal na kontraseptibo tulad ng pildoras, iniksyo, at ang implant ay makakatulong na mabawasan ang sakit at regla. Ang hormonal na paggamot ay pinakamabisa para sa mga babae na walang malubhang sakit o sintomas.
  • Kung sinusubukan mong magbuntis, maaaring magreseta ang iyong doktor ng isang gonadotropin-releasing hormone (GnRH) agonist. Ang gamot na ito ay pahihintuin ang katawan na gumawa ng mga hormon na responsable para sa obulasyon, siklo ng regla, at ang paglago ng endometriosis. Ang paraan na ito ay nagiging sanhi ng pansamantalang menopos, ngunit nakakatulong din itong kontrolin ang paglago ng endometriosis. Sa sandaling itigil mo ang gamot, babalik ang iyong siklo ng regla, at maaaring magkaroon ng mas malaking posibilidad na mabuntis.
  • Ang operasyon ay isa rin sa mga opsyon para sa mga babae na may malubhang endometriosis—kapag ang mga hormon ay hindi nagbibigay ng ginhawa o kung nagkakaroon ng mga problema sa pagkamayabong. Sa panahon ng operasyon, maaaring mahanap ng siruhano ang anumang mga lugar ng endometriosis, at alisin ang mga bahid nito. Pagkatapos ng operasyon, ang paggamot sa hormon ay madalas na simulan muli maliban kung sinusubukan mong mabuntis.

Mga Fibroid Ng Matris

Ang mga fibroid ng matris ay ang pinakakaraniwang mga bukol na hindi sanhi ng kanser sa mga babaeng may kakayahan nang mabuntis. Ang mga fibroid ay gawa sa mga selula ng kalamnan at iba pang mga tisyu na lumalaki sa loob at sa paligid ng uterine lining, o matris. Ang mga fibroid ay pwedeng lumago bilang isang solong tumor, o marami sila sa matris. Maaari silang maging kasing liit ng buto ng mansanas o kasing laki ng isang suha; sa mga hindi pangkaraniwang kaso, maaari silang maging napakalaki. Hindi tukoy ano ang sanhi ng mga fibroid, ngunit ang sobra sa timbang o pagiging napakataba ay isang kadahilanan ng panganib na magkaroon ng mga fibroid.

Sintomas

Humigit-kumulang 20-80 porsyento ng mga kababaihan ang nagkakaroon ng mga fibroid sa oras na umabot sila sa edad na 50. Ang mga fibroid ay pinakakaraniwan sa mga kababaihan sa kanilang mga 40s at maagang 50s. Karamihan sa mga fibroid ay hindi nagiging sanhi ng anumang mga sintomas, ngunit ang ilang mga babae na may mga fibroid ay maaaring magkaroon ng:

  • Malakas na pagdurugo (na maaaring may sapat na dami upang maging sanhi ng anemia), o pananakit ng puson.
  • Nakakaramdam ng pamamaga ng puson (ibabang lugar ng tiyan).
  • Paglaki ng puson.
  • Madalas na pag-ihi.
  • Pangingirot habang nagtatalik.
  • Sakit sa bandang ibaba ng likod.
  • Kumplikasyon sa pagbubuntis at labor, kabilang ang anim na beses na mas malaking panganib ng cesarean section.
  • Reproduktibong mga problema, tulad ng pagkabaog (na napakabihira).

Paggamot

Kung mayroong mga fibroid ngunit walang mga sintomas, maaaring hindi sumailalim sa paggamot. Titingan ng doktor sa iyong regular na pagsusuri kung lumaki ang mga fibroid. Kung mayroon kang mga fibroid at may banayad na mga sintomas, maaaring imungkahi ng iyong doktor na kumuha ng over-the-counter na gamot upang makontrol ang pananakit. Ang ilang mga gamot na karaniwang ginagamit para sa kontraseptibo ay maaari ding ireseta upang makatulong makontrol ang mga sintomas ng mga fibroid. Ang mga kontraseptibong pildoras ay hindi sanhi ng mga fibroid at makakatulong na kontrolin ang mabibigat na pagdurugo. Kung mayroon kang mga fibroid na may nakakabahala o malubhang sintomas, ang operasyon ay maaaring pinakamabisa na paraan upang gamutin ang mga ito. Sasabihin sa iyo ng doktor ang mga pagpipiliang mga opsyon na pinakaangkop para sa iyo.

Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)

Nangyayari ang PCOS kapag ang mga obaryo o mga glandulang adrenal ay gumagawa ng labis na panlalaking hormon kaysa sa normal. Ang isang resulta nito ay ang pagbuo ng mga cyst (mga sac na puno ng likido) sa mga obaryo. Ang mga babaeng napakataba ay may mas malaking tsansa na magkaroon ng polycystic ovary syndrome.

Sintomas

  • Pagkabaog.
  • Pananakit ng balakang.
  • Sobrang paglago ng buhok sa mukha, dibdib, tiyan, hinlalaki o daliri ng paa.
  • Pagkakalbo o pagnipis ng buhok.
  • Taghiyawat, mamantikang balat, o balakubak.
  • Mga makakapal na kayumanggi o itim na balat.

Ang mga babae na may PCOS ay may mas mataas na peligro magkaroon ng diyabetis, metabolic syndrome, sakit sa puso, at mataas na presyon ng dugo. May mga gamot na makakatulong na makontrol ang mga sintomas; ang mga kontraseptibong pildoras ay makakatulong sa mga babae na magkaroon ng normal na pagregla, bawasan ang mga antas ng panlalaking hormon, at mabawasan ang taghiyawat. Ang iba pang mga gamot ay maaaring mabawasan ang paglago ng buhok at makontrol ang presyon ng dugo at kolesterol. Gayunpaman, walang lunas ang PCOS. Kung sa palagay mo ay mayroon kang PCOS, kausapin ang iyong tagapagbigay ng serbisyong pangkalusugan tungkol sa mga pwedeng opsyon.

Mga Impeksyon Sa Urinary Tract (UTI)

Kung nababahala ka tungkol sa mga impeksyon sa urinary tract, hindi ka nag-iisa. Maraming mga babae—isa sa lima—ang makakaranas ng impeksyon sa urinary tract nang hindi bababa sa isang beses sa kanilang buhay. Ang UTI ay isang impeksyon sa kahit anong parte sa urinary tract. Ang urinary tract ay gumagawa at nag-iimbak ng ihi, at nilalabas ito sa katawan. Kasama sa mga bahagi ng ihi tract ang:

  • Mga Bato – mangolekta ng basura mula sa dugo upang makagawa ng ihi.
  • Mga Yuriter – dalhin ang ihi mula sa mga bato hanggang sa pantog.
  • Ang Pantog – nag-iimbak ng ihi hanggang sa mapuno ito.
  • Yuritra – isang maikling daluyan na naglalabas ng ihi mula sa pantog, palabas ng iyong katawan kapag umihi.

Ang UTI ay sanhi ng bakterya na pumapasok sa iyong urinary tract. Maaaring mangyari ito sa maraming paraan:

  • Pagpupunas mula sa likod papunta sa harap pagkatapos gumamit ng banyo. Ang mga mikrobyo ay maaaring makapasok sa iyong yuritra, na matatagpuan sa ibabaw ng pagbubukas ng ari.
  • Pakikipagtalik. Ang mga mikrobyo sa ari ay maaaring malipat sa yuritra.
  • Nagpapalipas ng masyadong mahabang panahon bago umihi. Kapag ang ihi ay nananatili sa pantog nang mahabang panahon, mas maraming mga mikrobyo ang nabubuo, at maaaring mas malala ang UTI.
  • Ang anumang bagay na nagpapahirap sa paglabas lahat ng ihi mula sa pantog, tulad ng mga bato (kidney stones).
  • Pagkakaroon ng diyabetis, na nagpapahirap sa iyong katawan upang labanan ang iba pang mga problema sa kalusugan.
  • Pagkawala ng estrogen at mga pagbabago sa ari pagkatapos ng menopos (ang menopos ay kapag humihinto ka na magkaroon ng regla).

Sintomas

Kung mayroon kang impeksyon, maaaring mayroon kang ilan o lahat ng mga sintomas na ito:

  • Pangingirot kapag umiihi.
  • Ang pakiramdam na nais umihi nang marami, ngunit hindi gaanong lalabas kapag umihi ka.
  • Presyur sa puson.
  • Ihi na mabaho o mukhang magatas, malabo, o mamula-mula sa kulay. Kung nakakita ka ng dugo sa iyong ihi, sabihin kaagad sa doktor.
  • Nakakaramdam ng pagod o panginginig, o pagkakaroon ng lagnat.

Paggamot

Ang mga UTI ay nagagamot ng mga antibyotiko, gamot na pumapatay sa bakterya na nagdudulot ng impeksyon. Sasabihin sa iyo ng iyong doktor kung gaano katagal kailangan mong uminom ng gamot. Siguraduhing inumin lahat ng gamot, kahit na mas mabuti na ang pakiramdam mo! Maraming mga babae ang nakakaramdam na ng ginhawa sa isa o dalawang araw. Habang umiinom ka ng mga antibiotics, tiyaking uminom din ng maraming tubig.

Pag-Iwas

Subukan ang mga simpleng payo na ito upang maiwasan magkaroon ng impeksyon sa urinary tract:

  • Uminom ng tubig kapag nauuhaw.
  • Umihi na kaagad sa sandaling naramdaman mo ang paghihimok. Huwag mong pigilan ito.
  • Panatilihing malinis at tuyo ang ari.
  • Umihi kaagad bago at pagkatapos magtalik.
  • Iwasan ang mga posisyon sa pagtatalik na tila mapanganib magkaroon ng UTI.
  • Gumamit ng condom kapag makikipagtalik

Kung ikaw ay madalas magkaroon ng UTI, ipinapayong makipag-usap sa iyong doktor upang makita kung may iba pang mga kadahilanan para sa mga impeksyon. Maaari ka niyang bigyan ng mga antibyotiko upang makatulong na maiwasan ang paulit-ulit na impeksyon.

Pinagmulan:

http://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/endometriosis.html

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/uterine-fibroids/symptoms-causes/syc-20354288

https://www.nhs.uk/conditions/polycystic-ovary-syndrome-pcos/

https://www.plannedparenthood.org/learn/health-and-wellness/urinary-tract-infections-utis

Please follow and like us:

2 thoughts on “Karaniwang Problema Sa Kalusugang Reproduktibo Ng Babae

  1. Yung amoy po menstruation ko ay hindi pangkaraniwang. Amoy na sovrang lansa na parang amoy basura . Ang pagsakit mg puson ko ay hindi nawawala hanggat hindi pa tapos ang menstruation ko halos sa tulog nalang ako di nakakaramdam ng sakit. Kumikirot din minsan sa bandang pwerta ko . Ano po kayang ivigsabihin ng mga sintomas na ganito?

    1. Hi Renalen! Ang kakulangan sa kalinisan sa sarili ang karaniwang sanhi ng mabahong ari at discharge. Araw-araw siguraduhin na malinis ang ari. Hugasan ito gamit ang malinis at maligamgam na tubig, at dahan-dahan dampiin para matuyo bago magsuot ng malinis na panty. Iwasan rin ang madalas at matagal na pagsuot ng masisikip na damit. Normal po ang pananakit ng puson at pwerta dahil mas sensitibo ang mga ito tuwing regla. Ngunit, kung ito ay nakakabahala at nakakaapekto na sa araw-araw mong gawain, mainam na makipag-ugnay sa obgyn ukol dito.

Mag-iwan ng Tugon

Ang iyong email address ay hindi ipa-publish. Ang mga kinakailangang mga field ay markado ng *

Modal's Close Icon