Hindi talaga komportable kapag nangangati ang ari, lalo na ang pwerta at bulba (ang labia, clitoris, at pagbubukas ng pwerta) ay napaka-sensitibong mga parte.
Karamihan sa mga sanhi ng pangangati ng ari ay hindi kailangan ikabahala. Karaniwan itong maranasan ng mga babae at madalas nawawala rin nang kusa.
Marami ang posibleng dahilan ng pangangati, at kung minsan ito ay bunga ng isang lingid na kondisyon o impeksyon. Mas mabuting suriin ito kaagad ng doktor kung ito ay malala o sa palagay mo ay isang kondisyon ang sanhi nito. Ang paggamot nang sarili ay baka makalala lang sa sitwasyon lalo na kapag hindi mo tukoy ang sanhi ng pangangati.
Mga posibleng sanhi ng pangangati ng ari
Narito ang ilan sa mga posibleng sanhi ng pangangati ng ari at ng mga paligid nito.
Mga kemikal
Malamang ginagamit mo ang ilan sa mga ito araw-araw. Ang pagdikit masyado ng mga kemikal sa ari ay maaaring magsanhi ng isang reaksiyong alerdyi at gawing makati ang ari. Karaniwang mga kemikal na nakakasanhi ng iritasyon ay:
- Sabon
- Mga bubble bath o bath bomb
- Mga feminine spray at wash
- Mga douche
- Mga cream
- Mga ointment
- Mga sabon panlaba
- Mga fabric conditioner
- Mga tissue at wet wipes na may pabango
Para sa mga may diyabetis o nakakaranas ng kawalan ng pagpipigil sa ihi (urinary incontinence), ang ihi ay maaari ring maging sanhi ng pangangati at iritasyon sa ari.
Mga pagbabago sa hormon
Ang pagbaba ng antas ng estrogen, na madalas na nangyayari sa panahon ng menopos at pagpapasuso, ay nagiging sanhi ng pagnipis ng vaginal lining (kapaligiran ng pwerta). Kapag nangyari ito, humantong ito sa pagkatuyo ng pwerta at nagiging sanhi ng pangangati at iritasyon.
Ang antas ng estrogen ay tumaas muli kapag ang mga nagpapasuso na ina ay tumitigil na.
Sakit sa balat
Ang pangangati sa parte ng ari ay maaaring mula sa mga sakit sa balat tulad ng eksema (eczema) at soryasis (psoriasis).
Ang eksema, o atopic dermatitis, ay pagpantal-pantal na karaniwang nakakaapekto sa mga may hika o alerdyi. Ang mga pantal ay mapula-pula, makati, at makaliskis. Maaari rin itong kumalat sa ari sa ilang mga kaso.
Ang soryasis ay medyo pangkaraniwan. Nagdudulot ito ng makaliskis, makati, at pulang mga patse sa anit at kasukasuan. Minsan pwede rin ito magkaroon sa ari.
Mga sexually transmitted infection
Ang gonorrhea, chlamydia, genital warts (kulugo sa ari), genital herpes (buni sa ari), at trichomoniasis ay ilan sa mga STI na maaaring maging sanhi ng pangangati sa ari. Ang iba pang mga sintomas na maaari din nilang ipakita ay berde o dilaw na vaginal discharge (likido mula sa pwerta) at pananakit o pangingirot sa pag-ihi.
Yeast infection
Ang pwerta ay likas na may mahusay na balanse ng yeast at iba pang mabubuting bakterya. Pinapanatili ng mga bakteryang ito na malusog ang pwerta at hindi dapat maging sanhi ng anumang problema; maliban kung ang paglago ng yeast ay sumobra.
Ang yeast infection ay resulta ng labis na pagdami ng yeast sa pwerta. Ito ay isang pangkaraniwang kondisyon na maaaring makaapekto sa maraming babae, lalo na sa mga kakatapos uminom ng siklo ng mga antibyotiko. Sinisira ng mga ganitong uri ng mga gamot ang mabuting bakterya na bumabalanse sa paglago ng yeast.
Ang pangangati ng pwerta at tila nasusunog na pakiramdam na sinamahan rin ng puti at malapot na vaginal discharge ay mga sintomas ng yeast infection.
Bacterial vaginosis
Ang bacterial vaginosis (BV) ay isa ring karaniwang sanhi ng pangangati ng ari.
Ang kawalan ng tamang balanse ng mabuti at masamang bakterya sa pwerta ay siya ring nagsasanhi ng BV.
Ang BV ay hindi palaging nagpapakita ng mga sintomas, ngunit kung mayroon man, kadalasan ay kasama rito ay ang pangangati, at abnormal at mabahong vaginal discharge. Maaaring manipis at kulay-abo o puti. Minsan mabula-bula rin ito.
Vulvar cancer
Sa mga bihirang kaso, ang kanser sa bulba (vulvar cancer) ay ang sanhi ng pangangati ng ari. Ang ganitong uri ng kanser ay nangyayari sa bulba (vuvla), ang panlabas na bahagi ng ari ng babae. Kasama dito ang panloob at panlabas na labia, klitoris, at pagbubukas ng pwerta.
Ang kanser sa bulba ay hindi palaging nagpapakita ng mga sintomas, ngunit maaaring kasama rito ang pangangati, abnormal na pagdurugo, o pananakit sa bulba
Ang maagang pagsusuri ay ang susi sa matagumpay na paggamot. Ito ang dahilan kung bakit mahalaga ang regular na nagpapasuri sa doktor.
Lichen sclerosus
Ang lichen sclerosus ay isang bihirang kondisyon na nagdudulot ng pangangati at mga puting patse sa ari. Ang mga sanhi ng lichen sclerosus ay hindi pa malinaw, ngunit ang mga babaeng postmenopausal ay mas malamang na magkaroon ng ganitong kondisyon.
Pubic lice
Ang mga maliliit at tila talangka na mga kuto ay nagsasanhi rin sa pangangati ng ari. Karaniwan silang kumakapit sa buhok sa maselang bahagi ng katawan, ngunit maaari ring kumalat ang mga ito sa iba pang mga bahagi ng katawan na tinutubuan ng magaspang na buhok.
Kailan dapat pumunta sa doktor
Huwag magpasiya kaagad na yeast infection ang sanhi ng iyong pangangati. Maaaring ito nga ang dahilan, ngunit ang pagsuri at paggamot sa sarili ay maaaring mapalala ang sitwasyon at mapahirap ang pagpuksa nito. Ang pinakamahusay na paraan upang malaman kung ano ang sanhi nito at kung ano ang maaari mong gawin ay ang pagpunta sa doktor para magpasuri.
Pumunta kaagad sa doktor kung ang pangangati ay sapat na lala upang makaabala sa iyong pagtulog at pang-araw-araw na gawain, at kung magpatuloy ito nang higit sa isang linggo. Abangan din ang iba pang mga sintomas na ito:
- Mga paltos sa ari
- Pananakit o pamamaga ng ari
- Ang pamumula ng ari
- Hirap sa pag-ihi
- Kakaibang vaginal discharge
- Pananakit o pangingirot sa panahon ng pagtalik
Ang alinman sa mga ito ay isang siguradong senyales na dapat nang pumunta sa doktor kaagad.
Paano maiwasan ang pangangati
Mahirap bale-walain ang pangangati ng ari, ngunit madali lang ito iwasan. Karamihan sa mga sanhi ay maaaring maiwasan sa pamamagitan ng kalinisan at gawi sa pamumuhay. Ang mga simpleng hakbang na madali mong magawa sa bahay ay makakatulong upang maiwasan ang mga impeksyon at pangangati ng ari:
- Gumamit ng maligamgam na tubig upang hugasan ang iyong ari. Kung hindi ka komportable sa paggamit lamang ng tubig, siguraduhin na ang iyong sabon ay banayad at walang pabango.
- Iwasan ang mabangong sabon, bubble bath, bath bomb, at lotion.
- Iwasan ang mga vaginal spray at douche.
- Magpalit sa bago at tuyo na damit pagkatapos ng paglangoy o pag-eehersisyo.
- Magsuot ng panty na gawa sa cotton at magpalit araw-araw.
- Kumain ng yogurt na may mga mabubuting bakterya. Ang mga ito ay maaaring makatulong sa pag-iwas sa yeast infection.
- Gumamit ng condom tuwing magtatalik.
- Laging magpunas ng ari mula sa harap papunta sa likod pagkatapos gamitin ang banyo.
Mga pinagmulan:
https://www.healthline.com/health/vaginal-itching
Hi po goodeve po bakit po kuma kati po kasi yung ari ko tapos masakit po sa pag ihi tapos kanina pag ihi ko sobrang sakit tapos na kita ko na may lumabas na dugo sa ari ko ano pong sakit ito?
Hi Marengg! Doktor lang po ang maaaring magsuri sa iyo at makakapagtukoy kung ano ang tiyak na sanhi niyan. Mainam po na magpunta na sa OB/GYN o malapit na health center para malaman ang sanhi at mapayuhan sa angkop na lunas.
Doc,ask ko lang po,ang kati po sobra ng ari ko to the point n magigising ako sa sobrang katj at halos d na patulugin.makati po ang klitoris,bunganga po ng pepe ko.may tumubo rin pong bukol sa labi ng ari ko d nmn po msakit.i tried po magpacheck ang reseta po ay trimic at cream.nawalla po sya then nung nagkamens.po ako bumlik ulit.ano po kaya ito.
Hi Geneva! Paalala lang po na HINDI kami mga doktor. Mainam po na ipagbigay alam ito sa inyong doktor kaagad para mapayuhan sa angkop na lunas.
magandang gabi po.. ask ko lng po Kasi po nangangati po Ang aking Ari wala nman po akong asawa. Pag nangangati to po ung Ari ko nilalagyan ko po Ng yelo para po gumihinwa pero babalik ulit sa pangangati.. sobrang Kati po nya.. hanggang sa singit at puwet ko po sobrang Kati.. ung peklat me bilog bilog po sya pa nngangati..
Hi JC! May ibang sintomas pa po bang nararanasan? May ilang posibleng sanhi ng pangangati ng ari, kasama na rito ay ilang mga impeksyon o kaya’y paggamit ng sabon panlaba o femine wash na hindi ka hiyang. Araw-araw siguraduhin na malinis ang ari. Hugasan ito gamit ang malinis at maligamgam na tubig, at dahan-dahan dampiin para matuyo bago magsuot ng malinis na panty. Maaaring subukan palitan ang feminine wash at sabon panlaba. Iwasan rin ang madalas at matagal na pagsuot ng masisikip na damit, at huwag muna makipagtalik habang hindi pa nawawala ang pangangati o hindi pa nakakapunta sa doktor. Kung lumala pa ito, tumagal nang isang linggo, o may iba pang sintomas na nararanasan, mabuting magpasuri na sa obgyn para malaman ang sanhi at kung ano pwedeng gamot. Baka makatulong rin po ito sa inyo: https://doitright.ph/tl/pagpapanatiling-malinis-ang-ari-ng-babae/
Hi po ask kulang po kuma kati po kasi yung ari ko tapos masakit po sa pag ihi tapos kanina pag ihi ko sobrang sakit tapos na kita ko na may lumabas na dugo sa ari ko ano pong sakit ito?
Hi Jertrude! Maraming posibleng sanhi ng iyong nararanasan, gaya ng impeksyon o kondisyon. Doktor lang po ang makakasuri sa inyo at makapagtukoy kung ano ang tiyak na sanhi. Mabuting makipag-ugnay na kaagad sa OB/GYN ukol dito o magpunta sa malapit na health center para makita ang sanhi at mapayuhan ka kung ano ang angkop na lunas para sa iyong sitwasyon.
Normal lang poba ito? nangangati ang aking ari simula nung nagkaron ako ng menstruation, pang apat na araw na to ang hapdi napo tuwing naihi ako kasi kinamot ko sobrang kati po kase. sana masagot😭
Hi Cidney! Ang iyong napkin ay isang posibleng sanhi ng pangangati ng ari mo. Baka makaginhawa sa iyo ang pagpalit ng brand ng napkin (mas mainam kung unscented/walang pabango), pagsuot ng maluwag na panty, at regular na pagpalit ng napkin para hindi masyadong nabababad sa iyong regla. Iwasan ring kamutin o hawakan ang iyong ari, at siguraduhin na palaging malinis ang iyong ari. Hugasan ito gamit ang maligamgam na tubig, at dahan-dahan dampiin para matuyo bago magsuot ng malinis na panty. Kung hindi pa rin nawawala ang pangangati kahit ilang brand na ang iyong nasubukan, mainam na magkonsulta sa doktor ukol dito.
Hello po , nong una po sakin is parang nakikiliti lang po yong ari ko , Then kanina Nong NagHalfbath po ako makati , then Mahapdi 😔 masakit din po pag iihi , kasi po kinamot ko 😭 hindi ko po alam kong kasama po ba talaga sa pagbubuntis ko ang pangangati ng ari 😔 im 9months Pregnant na po , Kabuwanan ko na po nGayon 😭 nGayon lang po nangyare sakin too . Please po PaHelp namn po ako kahit unting Advice lang po 😭😭😭😭😭😭 salamat
Hi Jessa! Kapag po buntis, ang mga babae po ay nakakaranas ng pagbabago sa mga antas ng hormon, na maaaring magsanhi sa pagdry at pangangati ng ari. Baka makatulong po sa inyo ang paginom ng maraming tubig araw-araw, pero mainam po na ikonsulta ito kaagad sa inyong OB/GYN para mapayuhan sa angkop na lunas.
Doc ask ko lang po lagi po kasi nangangati yung ari ko kapag mag kakaroon na po ako sobrang kati pag makikipag talik din po ako medyo masakit parang ayaw ko na nga po makipag sex minsan kasi ang kati baka mag dulot pa ng lalong pangangati nag lalabas din po ng dilaw na likido sa aking ari ano po kaya ang pwede o maaring gawin salamat po
Hi Jo! Paalala lang po na HINDI kami mga doktor. May ibang sintomas pa po bang nararanasan? May ilang posibleng sanhi ng pangangati ng ari, kasama na rito ay ilang mga impeksyon o kaya’y paggamit ng sabon panlaba o femine wash na hindi ka hiyang. Araw-araw siguraduhin na malinis ang ari. Hugasan ito gamit ang malinis at maligamgam na tubig, at dahan-dahan dampiin para matuyo bago magsuot ng malinis na panty. Maaaring subukan palitan ang feminine wash at sabon panlaba. Iwasan rin ang madalas at matagal na pagsuot ng masisikip na damit, at huwag muna makipagtalik habang hindi pa nawawala ang pangangati o hindi pa nakakapunta sa doktor. Kung lumala pa ito, tumagal nang isang linggo, o may iba pang sintomas na nararanasan, mabuting magpasuri na sa obgyn para malaman ang sanhi at kung ano pwedeng gamot. Baka makatulong rin po ito sa inyo: https://doitright.ph/tl/pagpapanatiling-malinis-ang-ari-ng-babae/
Good evening po.
Ask ko lang po madalas talaga ako nangangati ang aking ari.simula na lygate ako naging dry ang ari ko at may mga puti puti sa gilid ang kati sobra.pero ginagawa ko naman mag hugas ng maligamgam na tubig.kpag lumipas na dya 1 hr at kpag humihihi ako bumabalik nman ang kati.ano ba dapat ko gawin salamat po
Hi Lady! Maraming posibleng sanhi ng iyong nararanasan, gaya ng impeksyon o kondisyon. Doktor lang po ang makakasuri sa inyo. Mabuting makipag-ugnay na kaagad sa OB/GYN ukol dito o magpunta sa malapit na health center para makita ang sanhi at mapayuhan ka kung ano ang angkop na lunas para sa iyong sitwasyon.