Hindi talaga komportable kapag nangangati ang ari, lalo na ang pwerta at bulba (ang labia, clitoris, at pagbubukas ng pwerta) ay napaka-sensitibong mga parte.
Karamihan sa mga sanhi ng pangangati ng ari ay hindi kailangan ikabahala. Karaniwan itong maranasan ng mga babae at madalas nawawala rin nang kusa.
Marami ang posibleng dahilan ng pangangati, at kung minsan ito ay bunga ng isang lingid na kondisyon o impeksyon. Mas mabuting suriin ito kaagad ng doktor kung ito ay malala o sa palagay mo ay isang kondisyon ang sanhi nito. Ang paggamot nang sarili ay baka makalala lang sa sitwasyon lalo na kapag hindi mo tukoy ang sanhi ng pangangati.
Mga posibleng sanhi ng pangangati ng ari
Narito ang ilan sa mga posibleng sanhi ng pangangati ng ari at ng mga paligid nito.
Mga kemikal
Malamang ginagamit mo ang ilan sa mga ito araw-araw. Ang pagdikit masyado ng mga kemikal sa ari ay maaaring magsanhi ng isang reaksiyong alerdyi at gawing makati ang ari. Karaniwang mga kemikal na nakakasanhi ng iritasyon ay:
- Sabon
- Mga bubble bath o bath bomb
- Mga feminine spray at wash
- Mga douche
- Mga cream
- Mga ointment
- Mga sabon panlaba
- Mga fabric conditioner
- Mga tissue at wet wipes na may pabango
Para sa mga may diyabetis o nakakaranas ng kawalan ng pagpipigil sa ihi (urinary incontinence), ang ihi ay maaari ring maging sanhi ng pangangati at iritasyon sa ari.
Mga pagbabago sa hormon
Ang pagbaba ng antas ng estrogen, na madalas na nangyayari sa panahon ng menopos at pagpapasuso, ay nagiging sanhi ng pagnipis ng vaginal lining (kapaligiran ng pwerta). Kapag nangyari ito, humantong ito sa pagkatuyo ng pwerta at nagiging sanhi ng pangangati at iritasyon.
Ang antas ng estrogen ay tumaas muli kapag ang mga nagpapasuso na ina ay tumitigil na.
Sakit sa balat
Ang pangangati sa parte ng ari ay maaaring mula sa mga sakit sa balat tulad ng eksema (eczema) at soryasis (psoriasis).
Ang eksema, o atopic dermatitis, ay pagpantal-pantal na karaniwang nakakaapekto sa mga may hika o alerdyi. Ang mga pantal ay mapula-pula, makati, at makaliskis. Maaari rin itong kumalat sa ari sa ilang mga kaso.
Ang soryasis ay medyo pangkaraniwan. Nagdudulot ito ng makaliskis, makati, at pulang mga patse sa anit at kasukasuan. Minsan pwede rin ito magkaroon sa ari.
Mga sexually transmitted infection
Ang gonorrhea, chlamydia, genital warts (kulugo sa ari), genital herpes (buni sa ari), at trichomoniasis ay ilan sa mga STI na maaaring maging sanhi ng pangangati sa ari. Ang iba pang mga sintomas na maaari din nilang ipakita ay berde o dilaw na vaginal discharge (likido mula sa pwerta) at pananakit o pangingirot sa pag-ihi.
Yeast infection
Ang pwerta ay likas na may mahusay na balanse ng yeast at iba pang mabubuting bakterya. Pinapanatili ng mga bakteryang ito na malusog ang pwerta at hindi dapat maging sanhi ng anumang problema; maliban kung ang paglago ng yeast ay sumobra.
Ang yeast infection ay resulta ng labis na pagdami ng yeast sa pwerta. Ito ay isang pangkaraniwang kondisyon na maaaring makaapekto sa maraming babae, lalo na sa mga kakatapos uminom ng siklo ng mga antibyotiko. Sinisira ng mga ganitong uri ng mga gamot ang mabuting bakterya na bumabalanse sa paglago ng yeast.
Ang pangangati ng pwerta at tila nasusunog na pakiramdam na sinamahan rin ng puti at malapot na vaginal discharge ay mga sintomas ng yeast infection.
Bacterial vaginosis
Ang bacterial vaginosis (BV) ay isa ring karaniwang sanhi ng pangangati ng ari.
Ang kawalan ng tamang balanse ng mabuti at masamang bakterya sa pwerta ay siya ring nagsasanhi ng BV.
Ang BV ay hindi palaging nagpapakita ng mga sintomas, ngunit kung mayroon man, kadalasan ay kasama rito ay ang pangangati, at abnormal at mabahong vaginal discharge. Maaaring manipis at kulay-abo o puti. Minsan mabula-bula rin ito.
Vulvar cancer
Sa mga bihirang kaso, ang kanser sa bulba (vulvar cancer) ay ang sanhi ng pangangati ng ari. Ang ganitong uri ng kanser ay nangyayari sa bulba (vuvla), ang panlabas na bahagi ng ari ng babae. Kasama dito ang panloob at panlabas na labia, klitoris, at pagbubukas ng pwerta.
Ang kanser sa bulba ay hindi palaging nagpapakita ng mga sintomas, ngunit maaaring kasama rito ang pangangati, abnormal na pagdurugo, o pananakit sa bulba
Ang maagang pagsusuri ay ang susi sa matagumpay na paggamot. Ito ang dahilan kung bakit mahalaga ang regular na nagpapasuri sa doktor.
Lichen sclerosus
Ang lichen sclerosus ay isang bihirang kondisyon na nagdudulot ng pangangati at mga puting patse sa ari. Ang mga sanhi ng lichen sclerosus ay hindi pa malinaw, ngunit ang mga babaeng postmenopausal ay mas malamang na magkaroon ng ganitong kondisyon.
Pubic lice
Ang mga maliliit at tila talangka na mga kuto ay nagsasanhi rin sa pangangati ng ari. Karaniwan silang kumakapit sa buhok sa maselang bahagi ng katawan, ngunit maaari ring kumalat ang mga ito sa iba pang mga bahagi ng katawan na tinutubuan ng magaspang na buhok.
Kailan dapat pumunta sa doktor
Huwag magpasiya kaagad na yeast infection ang sanhi ng iyong pangangati. Maaaring ito nga ang dahilan, ngunit ang pagsuri at paggamot sa sarili ay maaaring mapalala ang sitwasyon at mapahirap ang pagpuksa nito. Ang pinakamahusay na paraan upang malaman kung ano ang sanhi nito at kung ano ang maaari mong gawin ay ang pagpunta sa doktor para magpasuri.
Pumunta kaagad sa doktor kung ang pangangati ay sapat na lala upang makaabala sa iyong pagtulog at pang-araw-araw na gawain, at kung magpatuloy ito nang higit sa isang linggo. Abangan din ang iba pang mga sintomas na ito:
- Mga paltos sa ari
- Pananakit o pamamaga ng ari
- Ang pamumula ng ari
- Hirap sa pag-ihi
- Kakaibang vaginal discharge
- Pananakit o pangingirot sa panahon ng pagtalik
Ang alinman sa mga ito ay isang siguradong senyales na dapat nang pumunta sa doktor kaagad.
Paano maiwasan ang pangangati
Mahirap bale-walain ang pangangati ng ari, ngunit madali lang ito iwasan. Karamihan sa mga sanhi ay maaaring maiwasan sa pamamagitan ng kalinisan at gawi sa pamumuhay. Ang mga simpleng hakbang na madali mong magawa sa bahay ay makakatulong upang maiwasan ang mga impeksyon at pangangati ng ari:
- Gumamit ng maligamgam na tubig upang hugasan ang iyong ari. Kung hindi ka komportable sa paggamit lamang ng tubig, siguraduhin na ang iyong sabon ay banayad at walang pabango.
- Iwasan ang mabangong sabon, bubble bath, bath bomb, at lotion.
- Iwasan ang mga vaginal spray at douche.
- Magpalit sa bago at tuyo na damit pagkatapos ng paglangoy o pag-eehersisyo.
- Magsuot ng panty na gawa sa cotton at magpalit araw-araw.
- Kumain ng yogurt na may mga mabubuting bakterya. Ang mga ito ay maaaring makatulong sa pag-iwas sa yeast infection.
- Gumamit ng condom tuwing magtatalik.
- Laging magpunas ng ari mula sa harap papunta sa likod pagkatapos gamitin ang banyo.
Mga pinagmulan:
https://www.healthline.com/health/vaginal-itching
Hi i would ask something kasi po na ngangati po ung aking ari at subrang dilaw po ng panty ko na may kasamang parang white na buo buo. Ano po kaya pwede kong gawin sana po matulubgan nyo po ako salamat po
Hi Jeorgette! Maraming posibleng makaapekto sa vaginal discharge, kasama na ang kinakain at gamot na iniinom. Nakakaranas ka rin ba ng iba pang sintomas? Baka makatulong rin po sa inyo ito: https://doitright.ph/tl/gabay-sa-mga-kulay-ng-vaginal-discharge/
May tanong po sana ako kasi po makati po ang ari ko, tapos naman po pagkinamut ko nag kakaroon ng kurting bilog, tapos ung kurting bilog na yung nababasa lalo na sa mag bandang edge ng bilog o nag kakaroon ng tubig at tapos mahapdi na po mga ilang sandali mahapdi lalo na pag hinuhugasan
Hi Gabrielle! Una sa lahat po huwag niyo pong kakamutin ang inyong ari dahil talagang magsusugat ito at magiging mahapdi. Maaaring lumala ito o magdulot ng impeksyon kung parating kinakamot at nagsusugat. May ilang posibleng sanhi ng pangangati ng ari, kasama na rito ay ilang mga impeksyon o kaya’y paggamit ng sabon panlaba o femine wash na hindi ka hiyang. Araw-araw siguraduhin na malinis ang ari. Hugasan ito gamit ang malinis at maligamgam na tubig, at dahan-dahan dampiin para matuyo bago magsuot ng malinis na panty. Subukan palitan ang ginagamit na feminine wash at sabon panlaba ng mga panty. Iwasan rin ang madalas at matagal na pagsuot ng masisikip na damit.
Hi po ask ko lang po bakit minsan may dugo po pag nagtatalik kami ng Bf ko.sa una po wala naman pag ngtagal na may dugo napo
Hi Marbenz! Maraming posibleng sanhi ng pagdurugo sa pagtatalik, pero ang karaniwang dulot nito ay priksyon at kiskisan lalo na sa penetrasyon. Baka makatulong sa inyo ang paggamit ng water-based lubricant gaya ng EZ Lubricating Jelly para mabawasan ang priksyon at pagsusugat na nagdudulot ng pagdurugo.
Hi po please help me po ang kati po kasi ng ari ko tapos pamay po ang ihi ko mayamaya po ako umiihi ano po kayang dapat kong gawin? please help me po
Hi Chums! May ibang sintomas pa po bang nararanasan? May ilang posibleng sanhi ng pangangati ng ari, kasama na rito ay ilang mga impeksyon o kaya’y paggamit ng sabon panlaba o femine wash na hindi ka hiyang. Araw-araw siguraduhin na malinis ang ari. Hugasan ito gamit ang malinis at maligamgam na tubig, at dahan-dahan dampiin para matuyo bago magsuot ng malinis na panty. Iwasan ang madalas at matagal na pagsuot ng masisikip na damit, at huwag muna makipagtalik habang hindi pa nawawala ang pangangati o hindi pa nakakapunta sa doktor. Kung lumala pa ito, tumagal nang isang linggo, o may iba pang sintomas na nararanasan, mabuting magpasuri na sa obgyn para malaman ang sanhi at kung ano pwedeng gamot. Baka makatulong rin po ito sa inyo: https://doitright.ph/tl/pagpapanatiling-malinis-ang-ari-ng-babae/
morning almost 3 weeks n po skin una po yeast inpeksyon pnagmulan then gumaling n posya pero my mga timesn subrang kati nya knakamot ko podko matiisprang feeling ko po nsusunog sya please ptulong nmn po slamat
Hi Irene! Napakonsulta mo na po ba sa doktor ang iyong yeast infection? Wala po itong home remedy at mainam na magpasuri sa doktor para mapayuhan sa tamang paggamot para sa iyong sitwasyon.
Hi Po . good evening ask ko lang po kung ano dapat gawin sa pangangati ng ng aking a** sobrang kati niya po at namumula na din po.
Ang fermine Wash ko po na ginagamit talaga yung betadine Fermine wash , then nag palit po ako nung kumati na siya nag subok po ako lactacyd ganun pa rin po .. tapos sinubukan ko na po ang BL Soap at yung tubig na may alcohol.. sana po masagot ang aking katanungan . Salamat po.
Hi Angel! May ibang sintomas pa po bang nararanasan? May ilang posibleng sanhi ng pangangati ng ari, kasama na rito ay ilang mga impeksyon o kaya’y paggamit ng sabon panlaba o femine wash na hindi ka hiyang. Subukan rin pong palitan ang sabon panlaba ng panty. Araw-araw siguraduhin na malinis ang ari. Hugasan ito gamit ang malinis at maligamgam na tubig, at dahan-dahan dampiin para matuyo bago magsuot ng malinis na panty. Iwasan ang madalas at matagal na pagsuot ng masisikip na damit, at huwag muna makipagtalik habang hindi pa nawawala ang pangangati o hindi pa nakakapunta sa doktor. Kung lumala pa ito, tumagal nang isang linggo, o may iba pang sintomas na nararanasan, mabuting magpasuri na sa obgyn para malaman ang sanhi at kung ano pwedeng gamot. Baka makatulong rin po ito sa inyo: https://doitright.ph/tl/pagpapanatiling-malinis-ang-ari-ng-babae/
Hi po ask ko lang po bigla po kasing kumati bigla ang ar* ko tapos nung tinry ko pong hugasan yung pwerta ko naramdaman kong parang may butlig butlig sa papasok sa pwerta ko tapos nung ininsert ko po yung isang daliri ko may mga sumama pong mga puting buo buo pag alis ko ng daliri ko natatakot po ako kasi buntis pa po ako😭
Siguro 3 days na sya ngayon
Hi Jhuslyn! Mainam po na ikonsulta na ito kaagad sa iyong OBGYN para malaman ang sanhi at angkop na paggamot para sa iyo.