Malusog Na Ari
Ang ari (ng babae) ay isang saradong kalamnan na kanal na umaabot mula sa bulba (vulva)—ang panlabas ng ari ng babae—hanggang sa leeg ng matris (uterus), ang serviks (cervix). Ang kalusugan ng ari ay mahalagang bahagi ng pangkalahatang kalusugan ng babae. Ang mga problema sa ari ay maaaring makaapekto sa iyong pagkamayabong, pagnanais makipagtalik, at kakayahang maabot ang orgasmo.
Ang mga ganap na isyu sa kalusugan ng ari ay maaari ring magdulot ng stress, mga problema sa relasyon, at makaapekto sa iyong kumpiyansa sa sarili. Alamin ang mga senyales at sintomas ng mga problema sa ari, at kung ano ang maaari mong gawin upang maprotektahan ang kalusugan. Ang iba’t ibang mga kadahilanan ay maaaring makaapekto sa kalusugan ng iyong ari, kabilang ang:
- Ang pagtalik nang walang proteksyon ay maaaring magresulta sa pagkuha ng sexually transmitted infection (STI).
- Ang marahas na pagtatalik o isang pinsala sa pelvic area ay maaaring magresulta sa vaginal trauma, o mga maliliit na sugat sa ari.
- Mga kondisyon o paggamot. Ang ilang mga kundisyon, tulad ng endometriosis at pelvic inflammatory disease (PID), ay maaaring maging sanhi ng sakit o kirot habang nagtatalik.
- Ang paggamit ng ilang mga antibiotics ay nakakadaragdag ng panganib magkaroon ng vaginal yeast infection.
- Mga kontraseptibong pildoras at mga produktong feminine-hygiene wash. Ang mga kontraseptibong barrier, tulad ng mga condom, ay maaaring maging sanhi ng pangangati ng ari sa ibang babae. Ang mga produktong feminine-hygiene wash ay maaaring maging dahilan ng kawalan ng balanse sa antas ng pH ng ari, na mas nagpapadali makakuha ng impeksyon.
- Pagbubuntis at panganganak. Kung buntis ka, hindi ka rereglahin hanggang maisilang ang iyong sanggol. Sa panahon ng pagbubuntis, madalas marami ang nailalabas na likido ng ari. Karaniwang magkakaroon ng mga sugat sa ari sa panahon ng panganganak. Ang vaginal delivery ay maaari ring bawasan ang lakas at higpit ng kalamnan sa ari.
- Mga isyung sikolohikal. Ang pagkabalisa at pagkalungkot ay maaaring mag-ambag sa pagkawala ng nais makipagtalik at nagreresulta sa sakit o kirot habang nagtatalik. Mga trauma tulad ng pang-aabuso na sekswal o isang masakit na karanasang sekswal ay maaari ring humantong sa sakit na nauugnay sa pagtalik.
- Mga antas ng hormon. Ang mga pagbabago sa antas ng mga hormon ay maaaring makaapekto sa ari. Halimbawa, ang produksyon ng estrogen ay bumababa pagkatapos ng menopos at habang nagpapasuso sa sanggol. Ang pagkawala ng estrogen ay maaaring maging sanhi ng manipis na uterine lining, na reresulta sa sakit o kirot habang nagtatalik.
Normal Na Vaginal Discharge
Ang isang malusog na ari ay gumagawa ng mga likido upang linisin at alagaan ang sarili, na katulad ng kung paano nililinis at kinokontrol ng laway ang kapaligiran ng bibig. Ang mga vaginal secretion na ito ay normal na vaginal discharge. Ang anumang pagkagambala sa maselan na balanse ng mga vaginal secretion ay maaaring gawing mas madali para makakuha ng impeksyon sa ari.
Ang normal na vaginal discharge ay may ilang mga layunin: paglilinis at pagbasa-basa sa ari, at pagtulong upang maiwasan at labanan ang mga impeksyon. Bagaman normal na mag-iba ang kulay, pakiramdam, at dami ng mga likido ng ari sa pag-ikot ng siklo ng regla, may ilang mga pagbabago na maaaring senyales na pala ng isang problema.
Nakakatulong malaman ang mga pagkakaiba sa pagitan ng normal at abnormal na discharge ng ari. Ang mga normal na likido ng ari ay kadalasan manipis, malagkit, at nababanat o makapal at malapot, at dapat sila ay malinaw, puti, o off-white ang kulay.
Impeksyon Sa Ari
Ang mga impeksyon sa ari na maaaring makuha sa pagtalik man o hindi, tulad ng candidiasis (yeast infection), bacterial vaginosis, at trichomoniasis, ay karaniwang mga sanhi ng abnormal na vaginal discharge. Mayroon ring ilang mga STI na maaaring magdulot ng mga pagbabago sa vaginal discharge, tulad ng gonorrhea. Kung may napansing anumang mga pagbabago sa iyong vaginal discharge, o sa palagay mo mayroon kang problema, dapat makita ang doktor sa lalong madaling panahon.
Yeast Infection
Ang candidiasis o yeast infection ay maaaring magresulta sa napakaputi at makapal na vaginal discharge, na kahawig ng cottage cheese. Ang yeast infection ay karaniwang hindi nagiging sanhi ng pagkakaroon ng malakas na amoy ng discharge, ngunit maaaring magresulta ito sa matinding pangangati at hapdi sa ari.
Bacterial Vaginosis
Ang Bacterial Vaginosis (BV) ay maaaring maging sanhi ng manipis at kulay-abo na vaginal discharge, na mayroong hindi kanais-nais, at malansang amoy.
Trichomoniasis
Ang Trichomoniasis, isang karaniwang STI, ay maaaring maging sanhi ng malakas na amoy. Ang vaginal discharge ay maaaring maging dilaw-berde ang kulay, at maging mabula-bula. Ang Trichomoniasis ay madalas ding nagdudulot ng pangangati sa ari, at kirot kapag umiihi.
Mga Payo Para Sa Malusog Na Ari
- Pagkatapos gumamit ng banyo, palaging magpunas mula sa harap patungo sa likod. Maaaring makatulong ito upang maiwasan ang paglipat sa ari ng mga bakterya mula sa rectum.
- Magsuot ng panty gawa sa cotton sa araw dahil ang iyong ari ay “nakakahinga” sa cotton. Iwasan magsuot ng panty sa gabi.
- Iwasang magsuot ng masisikip na pantalon, leggings, at swimming suit nang matagal.
- Baguhin ang iyong sabon panlaba kung sa palagay mo ay maaaring sanhi ng iritasyon sa iyong ari.
- Ang latex sa condom at pampadulas na ginagamit sa pagtalik ay maaaring maging sanhi ng iritasyon para sa ilang mga babae. Alamin kung saan ka hiyang.
- Maligo araw-araw at marahan punasan ang ari bago magsuot ng damit.
- Huwag gumamit ng mga produktong feminine-hygiene wash o iwasan hugasan ang loob ng iyong ari. Maaari itong maging sanhi ng pagkawala ng balanse sa natural na kapaligiran ng ari.
- Iwasan ang paggamit ng mga feminine-hygiene sprays/washes, tisyu na may pangkulay o pabango, at mga napkin o tampon na may pabango.
Mga pinagmulan:
https://www.everydayhealth.com/news/vaginal-infection-types/
https://www.webmd.com/women/guide/sexual-health-vaginal-infections#1
Normal lang po ba ang maglabas ng parang white na may itim? malambot po siya at makapal.
Hi May! Maraming posibleng makaapekto sa vaginal discharge, kasama na ang kinakain at gamot na iniinom. Nakakaranas ka rin ba ng iba pang sintomas? Baka makatulong rin po sa inyo ito: https://doitright.ph/tl/gabay-sa-mga-kulay-ng-vaginal-discharge/
nasakit po ang aking puson kahit tapos na po ang regla ko.
After po namin magtalik ng asawa ko nitong mga nakaraang araw Mahapdi po ang aking ari nung naghugas po ako. Last yr papo natanggal ang tahi ko pero hindi ko nasabi sa nagpaanak sa akin. Uti po kaya ito?
Hi Mariel! Posibleng kakulangan sa pampadulas ang sanhi ng pananakit habang nagtatalik. Baka makatulong ang paggamit ng water-based lubricant gaya ng EZ Lubricating Jelly para gawing mas swabe at kaaya-aya ang pagtatalik, patagalin ang foreplay, o sumubok ng ibang posisyon. Kung hindi ito nakatulong at nakakaranas ng iba pang sintomas, mabuting makipag-ugnay sa obgyn para masuri kung mayroon bang impeksyon o ibang kondisyon na nagdudulot ng pananakit.
Mabibili ang EZ Lubricating Jelly sa pangunahing botika at convenience store. Maaari mo rin ito mabili online!
Lazada: https://www.lazada.com.ph/shop/trust-philippines-1524467118/
Shopee: https://shopee.ph/trust.premiere.ez
Bakit po kaya nung nag talik kami ng asawa ko may lumabas po ng onting buong dugo? Ano po kaya ibig sabihin nun ?
Hi Xy! Maraming posibleng sanhi ng pagdurugo sa pagtatalik, pero ang karaniwang dulot nito ay priksyon at kiskisan lalo na sa penetrasyon. Baka makatulong sa inyo ang paggamit ng water-based lubricant gaya ng EZ Lubricating Jelly para mabawasan ang priksyon at pagsusugat na nagdudulot ng pagdurugo.
Basahin po ito: https://doitright.ph/tl/pagdurugo-pagkatapos-ng-pagtalik/
Mabibili ang EZ Lubricating Jelly sa pangunahing botika at convenience store. Maaari mo rin ito mabili online!
Lazada: https://www.lazada.com.ph/shop/trust-philippines-1524467118/
Shopee: https://shopee.ph/trust.premiere.ez
Hi po nakakaranas po ako ng pangangati saking Ari nung nakaraang webes po hanggang ngayon at tuwing lilinisin ko po ang aking Ari ay may nakukuha akong white na parang cheese Hindi siya basa at walang amoy pero buong Ari ko Makati at masakit at tuwing lilinisin ko po ay may nakukuha akung kulay white na parang cheese at hndi siya basa sana masagot po ninyo
Hi Angelica! Maraming posibleng sanhi ng iyong nararanasan, gaya ng impeksyon o kondisyon. Doktor lang po ang makakasuri sa inyo. Mabuting makipag-ugnay na kaagad sa obgyn ukol dito o magpunta sa malapit na health center para makita ang sanhi at mapayuhan ka kung ano ang angkop na solusyon para sa iyong sitwasyon.
Hello po. Nong sept.9 po nagregla ako nangati ari ko hanggang ngayon nov.16 na may tubig na lumalabas lagi pong basa panty ko at sa gitna may kulay dilaw..makati po at namamaga na ari ko hanggang sa puwet… Ganito po ba ang tulo?
Hi Chele! Mainam po na magpunta na sa malapit na health center para makonsulta kung kailangan mo bang magpasuri para sa tulo. Basahin rin po ito: https://doitright.ph/tl/mga-senyales-at-sintomas-ng-mga-sti-na-hindi-mo-nais-makaligtaan/
Gusto qo lng PO malaman n minsan PO kme na magtalik Ng asawa qo ei bkit my parang bahid PO xa Ng dugo pero ND PO xa mapula parang dugo lng PO na nalgyan Ng tunbig ang kulay nya Anu PO Kya ang problema nun
Hi Rhona! Maraming posibleng sanhi ng pagdurugo sa pagtatalik, pero ang karaniwang dulot nito ay priksyon at kiskisan lalo na sa penetrasyon. Baka makatulong sa inyo ang paggamit ng water-based lubricant gaya ng EZ Lubricating Jelly para mabawasan ang priksyon at pagsusugat na nagdudulot ng pagdurugo.
Basahin po ito: https://doitright.ph/tl/pagdurugo-pagkatapos-ng-pagtalik/
Mabibili ang EZ Lubricating Jelly sa pangunahing botika at convenience store. Maaari mo rin ito mabili online!
Lazada: https://www.lazada.com.ph/shop/trust-philippines-1524467118/
Shopee: https://shopee.ph/trust.premiere.ez
Nakakaranas po ako ng hapdi sa pag ihi noong unang linggo na maranasan ko ito hanggang sa ngayon ay mas lalo na po itong humahapdi at hindi na lamang po iisang parte ng aking ari ang nasakit sa tuwing ako’y naihi, ano po ba ang maari kong gawin?
Hi Eros! Ang angkop po na lunas ay depende po kasi sa sanhi nito, at doktor lang po ang maaaring magsuri at magtukoy kung ano ang sanhi. Baka po kasi ito ay impeksyon na kailangan ng agarang paggamot. Mabuti pong magpasuri kayo sa malapit na health center, o kung maaari, sa OB/GYN po.
Hello poh. Pwd magtanong nasa ibang bnsa poh. Ako gusto kulang poh.. Malaman kung ano nga ba gamot sa pangagati ng ari plsss ned ko poh. Sagot niyo 🙏🙏salamt
Hi Zurnia! May ibang sintomas pa po bang nararanasan? May ilang posibleng sanhi ng pangangati ng ari, kasama na rito ay ilang mga impeksyon o kaya’y paggamit ng sabon panlaba o femine wash na hindi ka hiyang. Araw-araw siguraduhin na malinis ang ari. Hugasan ito gamit ang malinis at maligamgam na tubig, at dahan-dahan dampiin para matuyo bago magsuot ng malinis na panty. Maaaring subukan palitan ang feminine wash at sabon panlaba. Iwasan rin ang madalas at matagal na pagsuot ng masisikip na damit. Kung lumala pa ito, tumagal nang isang linggo, o may iba pang sintomas na nararanasan, mabuting magpasuri na sa OB/GYN para malaman ang sanhi at kung ano pwedeng gamot. Ang angkop po na lunas ay nakadepende rin kasi sa sanhi ng iyong pangangati kaya mas mainam pa rin po na masuri ito ng doktor. Baka makatulong rin po ito sa inyo: https://doitright.ph/tl/pagpapanatiling-malinis-ang-ari-ng-babae/
Hi po nakakaranas po ako nang pagpapantal sa aking ari pero pumunta napo ako sa doc non niresetahan nako gamot then ngayon bumalik ang kati nag pantal konti sa aking pwerta tas ngayon parang nakakramdam ako nang mainet na pakiramdam at medyo mahapdi ano po dapat kong gawin?
Hi Meah! Ang pinakamainam pong gawin ay ipagbigay alam ito sa iyong doktor para masuri kung kailangan mo ulitin ang gamot, kung kailangan palitan ang iyong gamot, o kung may iba pang nagsasanhi sa iyong mga nararanasan. Ang angkop po kasi na lunas ay depende sa sanhi nito.